ความเรียง

ลอยไปกับสายน้ำ
“ผู้คนบนสายน้ำแห่งความทรงจำ”
สุมาตร ภูลายยาว

ภาพที่๑ ยามเช้าในฤดูหนาวของวันหนึ่ง ภาพนี้คงเป็นความผูกพันธ์ระหว่างคนกับคน คนกับสายน้ำไม่ได้มากมายนัก แต่หากว่ามันเป็นการเรียนรู้เริ่มต้น เด็กกำลังเดินตามรอยเท้าของผู้ใหญ่ ซึ่งเป็นรอยเท้าแห่งความดีงามที่ฝากฝังไว้บนรายทรายนั้น รอยเท้าเช่นนี้ยากนักที่จะมีพายุใดพัดลอยความดีบนรอยทรายให้หายไปได้
สถานที่ ริมหาดทราย แม่น้ำสาละวิน บ้านสบเมย แม่ฮ่องสอน...

ภาพที่ ๒ ขณะแสงสุดท้ายของวันใกล้ลับขอบฟ้า หากแสงสุดท้ายหมายถึงการจบสิ้นลงของการทำงานในแต่ละวัน ชีวิตคนเราก็คงเช่นเดียวกัน เราล้วนเดินทางไปสู่วันสุดท้ายของชีวิตเช่นกัน
สถานที่ ริมแม่น้ำโขงที่บ้านดอนที่ เชียงของ... (เดิมเป็นภาพสี แต่มาทำให้เป็นภาพขาวดำ)

ภาพที่ ๓ เรือกำลังเดินทางไปหาปลา สายน้ำสายชีวิตล้วนเกื้อหนุนให้คนได้อาศัย เนิ่นนานที่คนได้มีชีวิต แต่ชีวิตของคนนั้นสั้นกว่าแม่น้ำทุกสาย
สถานที่ บนสะพานอิงอุดม สะพานข้ามแม่น้ำอิงก่อนถึงบ้านปากอิงใต้ เชียงของ...

ภาพที่ ๔ เด็กน้อยชาวกัมพูชากำลังเอาอ่างมาทำเป็นเรือ เพื่อพายเรือในอ่างขอเงินจากนักท่องเที่ยว ในหนึ่งสายน้ำ ชีวิตของคนที่พึ่งพาอาศัยแม่น้ำก็ล้วนแตกต่างกันออกไป แต่บนความแตกต่างนั้นย่อมมีความสมดุลย์เล็กๆ ซ่อนอยู่ แต่ทว่ามุมแห่งความสมดุลย์นั้นหายากพอๆ กับการงมเข็มเล่มละบาทในทะเลสาป
สถานที่ ทะเลสาปเขมร ประเทศกัมพูชา...
ภาพที่ ๕ การยกมือขึ้นในลักษณะนี้บางทีอาจไม่ได้บอกถึงการอำลา แต่หากว่า มันอาจหมายถึงหลายสิ่งหลายอย่าง บางทีการยกมือขึ้นของคน อาจหมายถึงการบอกกล่าวต้อนรับกันก็เป็นได้ เช่นกันภาพนี้หากเปรียบเป็นการยกมือก็คงเป็นการทักทาย เพื่อเริ่มต้นบันทึกความทรงจำของผู้คนที่ผ่านพบบนสายน้ำแห่งใดแห่งหนึ่ง บางครั้งมิตรภาพเพียงชั่วครั้งชั่วคราวของคนแปลกหน้า ยังดีกว่ารอยยิ้มของคนคุ้นเคย
สถานที่ ทะเลสาปเขมร ประเทศกัมพูชา...

บ่อยครั้งที่ได้ออกเดินทางไปสู่ดินแดนแห่งใหม่ ข้าพเจ้าเคยคิด เคยฝันทั้งที่ยังไม่หลับว่า จะมีสักครั้งไหมที่คนแปลกหน้าเหล่านั้นรวมทั้งข้าพเจ้าด้วย เราจะได้พูดคุยกันโดยไม่ต้องขยับริมฝีปาก เพราะบางครั้งการขัยบริมฝีปากของคนเราก็นำพาสิ่งไม่ดีมาให้มากกว่าสิ่งที่ดี
ภาพถ่ายหลายภาพได้พาให้เดินทางหวนกลับคืนไปรำลึกถึงวันที่ผ่านเลย แต่ไม่เคยเลยไป บ่อยครั้งบนสายน้ำ สายหนึ่ง ชีวิตของคนเรา--เราล้วนมีชะตากรรมที่ไม่ได้แตกต่างกัน แต่ทว่าบนชะตากรรมที่เราประสพ เราจะเลือกบันทึกไว้มุมใดของชีวิต เราจะบันทึกมันไว้ด้วยกล้องชนิดใด หรือกระดาษชนิดใด
มีเรื่องเล่าชวนขันอยู่เรื่องหนึ่งว่า “แท้จริงแล้วคนเราต่างเดินทางมาพบกัน เพื่อการจากพรากแทบทั้งสิ้น”
เคยมีบางคนบอกกล่าวว่า “สายน้ำไม่มีวันไหลกลับ แต่แท้จริงแล้วหาได้เป็นเช่นนั้นไม่ สายน้ำไม่เคยไหลกลับมาก็จริง แต่สายน้ำได้หลอมละลายเป็นไอน้ำ เพื่อการกลับมาของสายน้ำครั้งใหม่ เช่นกันมิตรภาพของคนเราต่างหายไป เพื่อการกลับมาใหม่เช่นกัน”